Saraydan günümüze; Lokma

Lokmanın tarihi oldukça eskilere 13. yüzyıla kadar gitmektedir. Günümüzde Türk tatlısı olarak adlandırılsa da ilk tarifi 13. yüzyılda El-Bağdadi tarafından tarif edilmiştir.

Genel olarak bilinen lokma, un, maya, tuz ve şekerle hazırlanan hamurun, sıvı yağda kızartılmasıyla hazırlanıp koyu kıvamlı şerbetle tatlandırılarak servisi yapılan bir Türk tatlısıdır.

Lokma kelimesi bir ağız, bir yudum, bir parça yemek anlamına gelen Arapçadaki lukma kelimesinden gelmiştir. Lokmanın bir çeşidi olan bugün Arap kültüründe var olan kadı lokması El-Bağdadi tarafından 13. yüzyılda tarif edilmiştir.

 Lokma bir çeşidi olan kadı lokması yine bu dönemden günümüze kadar ulaşmıştır. Osmanlı döneminde ise bu tatlının saray mutfağında ön planda tutulması, lokmanın isminin halk tarafından Saray Lokması diye anılmasına neden olmuştur. Saray lokmasının şekli küre şeklindendir. Bunun haricinde ortası delik olarak yapılan lokma tatlısının günümüzde hala yapıldığı bilinmektedir. Bu ortası delik olan lokma, İzmir şehrimizle özleşmiştir. Lokma, İzmir kültürünün ayrılmaz bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yüzden İzmir lokması olarak ta adlandırılmaktadır. İzmir lokması, özel günlerde; düğün sünnet, kandil vb. halk tarafından dökülerek hayır duası almak üzere ücretsiz olarak dağıtılmaktadır. Bu durum İzmir sokaklarında uzun kuyrukların oluşmasına neden olmaktadır. İzmir lokmacıları bu özel günlerde seyyar mutfaklar ile özel lokma dökümleri gerçekleştirmektedir.

 Lokmanın ülkemizde ve dünyada birçok çeşidine rastlamak mümkündür. Ülkemizde yörelerin ön plana çıktığı besinlerin, lokma tatlısına farklı şekillerde eklenmesi ile oluşan bu durum, lokma tatlısının malzeme içeriğini değiştirmekten öteye geçmeyen bir durumdur. Örnek vermek gerekirse, lokma tatlısını Antep'te fıstıklı, Malatya'da cevizli ve bazı bölgelerde şerbetsiz şekilde peynir ile birlikte yenildiği bilinmektedir.

Lokma geçmişten günümüze sadece lezzeti ile değil ayrıca bu gün İzmir'de bir kültürün mihenk taşı olarak varlığını devam ettirmektedir. Bu yüzden İzmir lokması ülkemizin önemli tatları arasında yer almaktadır.

Saray Lokması tarifi;

Hamuru için:

v  6 su bardağı un,

v  4 su bardağı su,

v  1 yemek kaşığı kuru maya,

v  1 tatlı kaşığı şeker,

v  1 silme çay kaşığı tuz (olmazsa olmaz, ihmal etmeyelim),

Şerbeti için:

v  3 su bardağı şeker,

v  2.5 su bardağı su,

v  1 dilim limon.

Öncelikle lokmanın şurubunu hazırlayalım. Bunun için şekeri, suyu ve limonu bir tencereye koyup kaynamaya bırakalım. Şerbetin içerisinde iri gözler çıkana dek kaynatmaya devam edelim. Şurubumuz biraz koyu kıvamda olacak. Şurubumuzu soğumaya bırakalım.

Bütün hamur malzemelerini bir kaba koyalım ve mikserle iyice çırpalım. Lokma hamurunun kıvamı, koyu kek kıvamı gibi olmalı. Eğer daha cıvık olursa biraz daha un ekleyebilirsiniz. Hamurun üstünü kapatalım ve 1 saat civarı mayalandıralım.

Lokma hamurumuz mayalandıktan sonra, tencereye yağı koyup kızdıralım.  Hamurdan, elimizi yumruk yapar gibi yapıp alalım. Avucumuzdaki hamuru hafifçe sıktıralım. Ayrı bir kaptaki sıvı yağa batırılmış tatlı kaşığıyla, yumruğumuzun üzerinde kalan hamuru alalım ve kızgın yağa atalım.

 Bu işlemi yaparken gayet seri olmalıyız. Hızlı hızlı, avucumuzla hamurdan alıp, avucumuzu sıkalım ve yumruğumuzun üzerinde kalan hamuru yağlı tatlı kaşığıyla alıp, kızgın yağa atalım.

 Yağda kızaran lokmaları sık sık karıştırarak kızartalım. Kızaran lokmaları yağdan alır almaz soğuk şurubun içine atalım ve 2 dakika şurubun içerisinde bekletelim.

 Lokma tatlısını şurubun içerisinden alıp servis tabağına yerleştirelim. Lokma tatlısını yerken şerbeti az gelirse eğer, tekrar şuruba batırarak yemelisiniz.

 

Tuzlu Lokma tarifi;

v  2 yemek kaşığı yoğurt

v  1 adet yumurta

v  1 çay bardağı ılık su

v  1 çay kaşığı kabartma tozu

v  Yarım paket instant maya

v  1 yemek kaşığı şeker

v  1 silme tatlı kaşığı tuz

v  1-1,5 su bardağı un

Un hariç malzemelerin hepsini bir kaba alıyoruz. Çırpıcıyla karıştırıyoruz. Yavaş yavaş un ilave edip katı olmayan bir hamur elde ediyoruz. Kek hamuru kıvamında olacak. 5-10 dakika dinlendiriyoruz. Mayalanmasını beklememize gerek yok. İsterseniz lokma gibi yapabilirsiniz. Ben uğraşmamak için yağa batırdığım tatlı kaşığıyla hamurdan alıp kızgın yağın içine atarak kızarttım. Arkalı önlü kızartıyoruz. Ocağın altı çok açık olmasın birden kızarmasınlar. Kâğıt havlu serdiğimiz bir tabağa kızaran hamurları alıyoruz. Yağını saldıktan sonra servis tabağına alıp servis yapıyoruz. Afiyet olsun…